Een manager met narcistische trekken: Wat helpt jou?

Kapot en onzeker is Mirjam. Ze ziet het helemaal niet meer zitten met haar nieuwe manager. Hij heeft veel kritiek en tot overmaat van ramp wil hij haar overplaatsen naar een functie op een lager niveau. Mirjam gaat verschillende keren in gesprek met haar manager maar hij heeft geen oor voor haar. De gesprekken verzanden in een welles-nietes verhaal. Mirjam is ten einde raad. Wat moet ze doen?

Gefrustreerd door nieuwe manager

Mirjam werkt al bijna 10 jaar bij een A-merk bureau. Na haar studie groeit ze, binnen dit bedrijf, door naar logistiek IT manager. Ze vindt deze gevarieerde spilfunctie superleuk. Ze heeft contact met veel afdelingen, heeft vrijheid en ze wordt zeer gewaardeerd om haar goede resultaten en frisse, vrolijke noot.

Dan krijgt Mirjam krijgt een nieuwe manager. Ze waardeert zijn enthousiasme en hij heeft zeker charme. Maar hij stelt wel heel hoge eisen, schaft alle informele activiteiten af en voert de werkdruk op. Ze ontdekt dat daarover niet een gewoon gesprek mogelijk is.

Wanneer ze vragen heeft over zijn aanpak omzeilt hij het met een ander onderwerp. Als Mirjam hem daarop aanspreekt verzandt het gesprek in een welles-nietes verhaal. ‘Hij vindt zichzelf geweldig’, zegt Mirjam. Het is raar en bijzonder frustrerend.

Beoordelingsgesprek

Mirjam heeft dan een beoordelingsgesprek. Ze heeft altijd goede beoordelingen gehad en heeft ook nu haar target en doelstellingen behaald. Er kan haar niets gebeuren. Maar ze is er niet gerust op. Wat blijkt? Hij heeft inderdaad geen aandacht voor haar successen. Hij hamert op een taak die nog niet is afgerond, terwijl het als actiepunt bij hem lag. Hij heeft er niets aan gedaan en Mirjam krijgt het op haar bord.

Mirjam heeft ook geen leiderschap volgens haar manager. Hij vindt haar negatief naar haar collega’s. Dat verbaast de vlotte Mirjam want ze werkt prima samen en heeft met iedereen een leuk contact. In haar oprechtheid vraagt ze haar collega’s ze van haar vinden. Iedereen mag haar zeer! Mirjam legt het neer bij haar manager en deze beweert glashard dat de collega’s niet de waarheid spreken over Mirjam. Ze krijgt een matige beoordeling en ze gaat in salaris achteruit.

Functie- en salarisverlies!

Tot overmaat van ramp heeft hij plannen voor een organisatieverandering, waarin haar functie zal verdwijnen. Er zal iemand boven Mirjam zal worden geplaatst. Mirjam kan dan een functie overnemen van een tijdelijke uitzendkracht. Op een lager niveau. Mirjam is kapot en ze voelt zich helemaal in het nauw gedreven. Haar collega’s hebben ook last van de nieuwe manager: een collega meldt zich ziek en twee anderen gaan op zoek naar een nieuwe baan.

De natuur, een verademing

Mirjam is kapot van de kritische sfeer. Ze merkt dat ze geen enkele invloed heeft op haar manager en ze twijfelt aan zichzelf. Ze sleept zich naar het werk. We wandelen en nemen de tijd om eens rond te kijken in de natuur. Mirjam komt langzaam tot zichzelf en tot rust.

Wanneer we haar werkwensen onderzoeken weet ze een ding zeker. ‘Ik wil weg!’. We bekijken het nauwkeuriger en ze ontdekt: ‘ik wil niet alleen weg vanwege mijn manager, maar ook omdat ik toe ben aan een nieuwe omgeving, een nieuwe wereld’.

Ze ziet ook dat ze al veel geprobeerd heeft om contact te maken met haar manager en ze concludeert: ‘ik hoef niet meer te investeren in deze relatie. Ik sta niet achter zijn manier van werken en zijn stijl van communiceren. Hij draait en verdraait. Het is genoeg geweest’. Het lucht Mirjam op.

Ziek

Tijdens de tweede wandeling vertelt Mirjam dat ze zich ziek heeft gemeld. Ze heeft hoofdpijn, is moe en in tranen. Ik zie het vaker bij mensen: ze werken lange tijd onder flinke druk, houden vol, vechten en knokken, en wanneer ze tot rust komen worden ze ziek. Het gaat vaak ook gepaard met een hernieuwde kijk op het verleden: ‘hoe heb ik het zo lang kunnen volhouden?, waarom ben ik niet eerder naar de directeur gestapt?, waarom heb ik niet mijn grenzen gesteld?’.

Het is een pijnlijke aangelegenheid. Mirjam vind zichzelf stom, ze is kritische en is boos op zichzelf dat ze zo moe en ongelukkig is. ‘Waarom heb ik het zo ver laten komen?’, verwijt ze zichzelf.

Een geheel

Onze psyche heeft de gewoonte om nare gevoelens te vertalen naar verwijten richting onszelf of de ander: ik ben stom of de ander is stom. Vaak gaat het allemaal in een moeite door en zijn we allemaal stom. De doorgaans fitte, vrolijke en sportieve Mirjam zit nu uitgeput en verdrietig thuis. Ze wil van deze gevoelens af. Begrijpelijk.

Wanneer ik met haar kijk hoe ze is als ze in 100% orde is, inclusief al haar verdrietige en boze gevoelens, ontspant ze. Ze merkt op dat haar verdriet eigenlijk heel gewoon voelt, het is niet zo erg. Het zit in de 100% in orde. Het is niet leuk, maar het is zeker niet stom of verwijtbaar. Ze is wie ze is. Zo wil je niet werken. Ze wil weg.

Mirjam krijgt zin in dingen die haar goed doen: hardlopen, op tijd naar bed, samen eten met vrienden en lezen: boeken over persoonlijke ontwikkeling steunen haar.
En ze gaat solliciteren!

Mensgericht

Uit het Talentenonderzoek komt haar mensgerichtheid sterk naar voren. Dat spat al van Mirjam af: ze is heel toegankelijk en oprecht en weet een goede sfeer te creëren. Andere mensen gaan ook open bij haar en ze zijn dol op haar. Ze is een organisatietalent, kan veel ballen in de lucht houden en het overzicht houden. Ze heeft leidinggevende capaciteiten en zal vooral een operationele peoplemanager zijn. ‘Het klopt’, zegt Mirjam.

Mirjam is ook iemand die zich zeer verantwoordelijk voelt voor haar werkzaamheden en resultaten. Soms kunnen mensen dit ervaren als een innerlijke druk. Als een manager je dan voortdurend corrigeert geeft dat extra veel druk. Dat speelde ook bij Mirjam.

Vacature

Mirjam ziet een vacature van een vergelijkbare functie, bij een andere bekende organisatie. Ze informeert en solliciteert direct. Ze heeft haar talenten op haar netvlies, doorloopt de procedure en ze wordt aangenomen! Dat geeft haar een ontzettende boost!
Maar ze is nog hartstikke moe, een avondje met een vriendin is al te veel inspanning. Ze moet haar grenzen nauwkeurig stellen. Soms lijkt het of ze energie heeft maar dan stort ze weer vermoeid in.

Bij de mededeling van haar vertrek zegt haar manager dat het beter voor haar is omdat haar huidige baan te hoge eisen aan haar stelt. Mirjam vindt deze manipulatieve opmerking heel naar en ze voelt zich getreiterd. Ze besluit dat ze nog 6 dagen werkt om de overdracht te garanderen voor haar achtergebleven collega’s. Gelukkig heeft ze nog veel vakantiedagen en die neemt ze op.

Nieuwe baan

Haar nieuwe baan lijkt een wonder. Ze wist niet dat het nog bestond. Hoewel het een fikse commerciële organisatie is, is iedereen heel relaxt en is er aandacht en tijd voor elkaar. Haar nieuwe rol als contractmanager waarbij ze spin in ‘t web is en met veel partijen samenwerkt bevalt haar supergoed. Ze gaat met veel plezier naar haar werk.

Mirjam: ‘ik leef nu zoals ik dat in het begin van het wandeltraject wenste. Ik ontbijt elke ochtend met aandacht, ik probeer mijn onrust niet direct te vullen met vrienden, ik neem tijd om goede boeken te lezen en ik accepteer mezelf veel meer. Ik raad het iedereen aan om verder te zoeken naar een nieuwe baan als je manager je op je nek zit en niet bereid is met je samen te werken.’

Ondertussen is haar manager overgeplaatst naar een andere afdeling. Bijna het voltallige team heeft een andere baan gevonden of zit ziek thuis.

Hoe ga je om met een manager met narcistische trekken?

Mirjam raakt van slag in een kritische sfeer, en gaat daardoor aan zichzelf gaat twijfelen. Maar wat kun je doen met een tirannieke manager?

Het verhaal van Mirjam deed me denken aan een artikel dat ik enkele jaren geleden las over psychopaten als manager. Dat artikel staat niet meer online.

In dit artikel vind je een vragenlijst om te ontdekken of je te maken hebt met een manager of collega met narcistische trekken:

• Maken je manager of collega’s een gladde, charmante indruk?
• Buigen zij een gesprek vaak om naar een gesprek over henzelf?
• Brengen zij anderen in diskrediet, of zeiken ze anderen af om hun eigen imago of reputatie op te poetsen?
• Kunnen ze met een stalen gezicht liegen tegen collega’s, klanten of zakenrelaties?
• Vinden ze mensen die ze te slim zijn af geweest of die ze hebben gemanipuleerd dom of stom?
• Zijn ze opportunistisch en genadeloos; vinden ze het vreselijk om te verliezen en spelen ze om te winnen?
• Maken ze een kille, berekenende indruk?
• Gedragen ze zich soms onethisch en oneerlijk?
• Hebben ze binnen de organisatie een machtsnetwerk opgebouwd en dat vervolgens gebruikt om er zelf beter van te worden?
• Tonen ze geen spijt als ze beslissingen hebben genomen die een negatief effect hebben gehad op het bedrijf, de aandeelhouders of het personeel?

Heb je meer dan zes van de tien vragen met ‘ja’ beantwoord, dan ben je waarschijnlijk een psychopaat tegengekomen.

De vragenlijst is gebaseerd op kernelementen uit de B-scan: 360, een vereenvoudigde versie van de psychopathie checklist, toegesneden op gebruik in het bedrijfsleven. 

• Kijk ook eens op www.denarcist.nl. Hier lees je wat je wel en niet kan doen. Merk wel op dat er gradaties kunnen zijn. Iemand kan trekken hebben maar nog niet een echte narcist.
• Bedenk dat jij in orde bent en twijfel niet aan je zelf. Mirjam stort zich op het positieve in haarzelf. De aandacht die ze eraan geeft maakt dat ze zich beter voelt.
• Realiseer je dat je nauwelijks invloed hebt op de tirannieke manager en zoek een nieuwe baan en verander van afdeling.
• Verminder je werkdruk. Je zult merken dat zaken weer helder worden. Mirjam bouwt dagelijkse rustmomenten in, al is het maar 5 minuten. Het geeft haar energie.
• Ga wandelen en ervaar de rust van de natuur.
• Mirjam had veel baat bij het boek ‘Mindfulness voor vrouwen’, gun jezelf een moment voor rust, balans en aandacht van Sue Patton Thoele. Niet het hele boek inspireerde haar (de stukken over geloof in God spraken haar niet aan) maar ze pikte eruit wat ze nodig had.

Veel succes – en als je reacties of tips hebt, laat ze dan gerust achter onder dit artikel!