Een tirannieke baas? Zoek een andere baan

Thijs (45) heeft een nieuwe baas. Hij werkt bij een internationale onderwijsinstelling en is hoofd kwaliteitszorg. Een drukke, afwisselende job waar hij energiek zijn tanden in zet. Dat is hij wel gewend: hij maakte carrière bij de overheid en was veel in het buitenland.

Maar dan komt de nieuwe directeur. Thijs en hij hebben een totaal andere aanpak. Ze komen steeds meer recht tegenover elkaar te staan.

De directeur is zakelijk en hard.

Thijs zakelijk en mensgericht.

Het escaleert.

Als hij bij mij komt wil Thijs nog maar één ding: weg! 

Een nieuwe baan. Hij gaat het wandelcoach traject doen om helderheid te krijgen.

Een frisse heldere winterdag

We wandelen op een mooie winterdag. Het is helder en fris.

Thijs wil snel vertrekken. Zijn behoefte om op zoek te gaan naar een nieuwe baan komt vanuit zijn tenen. Hij heeft alles al geprobeerd bij zijn directeur, maar hij krijgt geen luisterend oor. De vraag is niet óf hij een andere baan moet zoeken maar wèlke.

‘Hoe wil je graag werken?’

Thijs zoekt. Hij vindt losse aspecten. Hij wil complexe klussen die hij op zijn eigen manier kan aanpakken. Geen gedoe met hiërarchie, daar heeft hij zijn buik vol van. Internationaal, met veel communicatie, veel netwerken. Werken met groepen mensen, lesgeven misschien. Hij houdt van dingen organiseren en stroomlijnen. En van afwisseling.

Op zijn verlanglijst staan nog een paar wensen: hij wil niet langer 2,5 uur reizen per dag – van Amsterdam naar Den Haag – maar dichtbij huis werken. O ja, en hij wil elke twee maanden naar het buitenland. Thijs is een polyglot.

Zijn gedachten ordenen zich, zijn wensen worden concreter op de eerste wandeling. Hij komt een beetje tot rust. Hij ziet een reiger.

Reiger

Strijd opgeven

Als ik Thijs weer zie is hij moe. Uitgeput. Het conflict met zijn directeur is uitgelopen op een fikse ruzie. Zo erg zelfs dat hij zich ziek meldde. Thijs is woest. En verdrietig. Hij herkent zichzelf niet.

Hij verkeert in tweestrijd. Hij heeft het gevoel dat hij het gevecht heeft verloren. Maar hij zint op wraak en hij wil nog steeds terugvechten.

Hij is een doorzetter.

Ik vraag: ‘Kun je de strijd van hem winnen?’ 

We zitten in de Veldkeuken. We eten appeltaart. De ochtendzon schijnt fel. Hij kijkt naar buiten. Hij mijmert, knippert met zijn ogen.

Ik zie een stevige man, een kerel, die strijdt voor de goede zaak. Hij is geen man van opgeven: hij is een winnaar.

‘Nee, ik kan het niet winnen.’

‘Is het dan tijd om je verlies te erkennen? Je hebt deze strijd misschien verloren, maar je hebt niet gefaald als mens.’

Hij overdenkt het. Zijn verlies erkennen is pijnlijk. Hij bijt op zijn lip. Maar ik zie zijn schouders zakken. Hij slaakt een zucht. ‘Pfew, dat geeft ook wel ruimte, nu hoef ik gewoon niet meer te vechten.’

De Veldkeuken in de sneeuw

Afsluiten en doorgaan

De strijd opgeven opent nieuwe mogelijkheden. Hij vraagt zich af of hij op een andere afdeling binnen de organisatie kan werken, totdat hij een nieuwe baan heeft. Hij noemt redenen op waarom hij daar zou willen werken. Ik leer hem te kijken vanuit de werkgever, iets wat nodig is als het op een sollicitatie aankomt: ‘Wat heeft de ander eraan als je daar zou komen werken?’

Maar het leidt tot niets. Hij kwam zijn directeur tegen en ging er weer vol tegenin. Hij kan de nederlaag niet verdragen. Zijn vertrek is een feit. Uiteindelijk moet er zelfs een advocaat aan te pas komen.

Nieuwjaarsborrel

Op de Nieuwjaarsborrel van de wijk raakt Thijs in gesprek met een buurman. Hij is voormalig bestuursvoorzitter bij een universiteit waar Thijs ooit al eens solliciteerde. Ze hebben een levendig gesprek en Thijs raakt opnieuw geïnteresseerd in deze organisatie die zich kwalitatief en internationaal wil profileren. Zijn ‘internationale hart’ springt open. ‘Zal ik nog eens kijken naar de mogelijkheden?’ vraagt de buurman.

Thijs waait een week uit in Bretagne. Nu merkt hij pas hoe moe hij is. Hij heeft niet aan zijn eigen hoge eisen kunnen voldoen.

Talententest liegt niet

De Talententest is een fantastisch hulpmiddel om iemands talenten in het licht te zetten. De uitkomst: Thijs wil optimale kwaliteit afleveren. Hij heeft een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en is een gedreven en harde werker. Hij haalt het maximale uit zijn werk. Daar houdt hij van.

Hij is goed in organiseren. Hij houdt van complexe uitdagingen. Een visionaire, toekomstgerichte denker. Communicatief. Hij maakt makkelijk contact en geeft moeiteloos presentaties. Hij is goed in kennisoverdracht.

Anderen roemen zijn analytische vermogen. Hij heeft bewegingsvrijheid nodig en floreert in een internationale setting. Hij past in een maatschappelijk organisatie, zoals het onderwijs.

Een belangrijke eigenschap die anderen steeds noemen is dat hij initiatieven neemt en een eigen standpunt durft in te nemen. Een waardevolle eigenschap, die nadelig wordt als Thijs wordt beknot. Zijn omgeving zegt dan ook: stop met argumenteren en denk aan je toekomst. Move on.

Netwerken, solliciteren, zichtbaar zijn

Het wordt Thijs stap voor stap helder wat hij wil.

Hij richt zich op internationalisering van het onderwijsbeleid. Hij netwerkt, solliciteert en laat zichzelf zien. Hij trekt de banden met oude contacten aan en vindt nieuwe mensen. Hij klaart er van op.

De zon schijnt fel

Vacature

Zijn vriendelijke buurman wijst hem op een nieuwe vacature bij de universiteit. Hij belt en zijn vorige sollicitatiebrief hebben ze nog in de la. Dan gaat het snel. Hij gaat op gesprek en van de 70 kandidaten gaat hij met vier anderen door naar de tweede ronde.

Het is berenspannend.

Hij wordt het.

Hij begint al snel. Als manager onderwijsprogramma’s werkt hij aan een groot internationaal uitwisselingsprogramma voor studenten en docenten.

‘Ik ben blij dat mijn nieuwe werkgever kwaliteit en integriteit hoog in het vaandel heeft. Ik kan er veel leren, enorm netwerken en communiceren met doelgroepen in heel Europa.

Mijn bureau staat op de 11e etage en biedt een prachtig uitzicht over de stad. En… het is maar 10 minuten fietsen van mijn huis. Geweldig hè?’

Tips

Zit je ook in een conflict met je werkgever of manager? Ben je al een tijdje aan het vechten zonder resultaat? Deze tips helpen.

• In een conflict zijn we vaak verliefd op ons eigen standpunt. De ander ook. Wat helpt is om het standpunt van de ander te verwoorden. Dus: wat hoor je dat de ander eigenlijk zegt?
• In een conflict lopen emoties vaak hoog op. Dan daalt de helderheid van denken. Een neutrale derde kan helpen om eens te luisteren naar elkaars standpunten en belangen.
• Soms ergert de ander je zo erg, en zit je zo vast in de strijd dat winnen het doel is geworden. Het gaat niet meer over de inhoud van het conflict. De ander moet er aan, er onder of kapot. Dan is het van belang dat je dat beseft, dat je jezelf vriendelijk bij de hand neemt en dat je uit de hopeloze wedstrijd stapt waaraan je zelf een bijdrage levert. Zoek een coach en kijk wat vruchtbaar is.
• Sommige managers, directeuren, ceo’s hebben narcistische trekken. Ze kunnen charmant overkomen maar kunnen of willen zich niet inleven in de ander. Zij houden geen rekening met de ander. Willem van der Does schreef een leuk boekje met inzicht en tips over hoe je met ze kunt omgaan: Zo ben ik nu eenmaal!
• Ik coachte een aantal mensen met tirannieke bazen. Mijn tip: zoek een andere baan.
• Een paar jaar geleden stond in Intermediair een artikel Psychopaten in pak. Met bijbehorende vragenlijst kun je ontdekken of je te maken hebt met een tirannieke manager of collega:

1. Maken je chef of collega’s een gladde, charmante indruk?
2. Buigen zij een gesprek vaak om naar een gesprek over henzelf?
3. Brengen zij anderen in diskrediet, of zeiken ze anderen af om hun eigen imago of reputatie op te poetsen?
4. Kunnen ze met een stalen gezicht liegen tegen collega’s, klanten of zakenrelaties?
5. Vinden ze mensen die ze te slim zijn af geweest of die ze hebben gemanipuleerd dom of stom?
6. Zijn ze opportunistisch en genadeloos; vinden ze het vreselijk om te verliezen en spelen ze om te winnen?
7. Maken ze een kille, berekenende indruk?
8. Gedragen ze zich soms onethisch en oneerlijk?
9. Hebben ze binnen de organisatie een machtsnetwerk opgebouwd en dat vervolgens gebruikt om er zelf beter van te worden?
10. Tonen ze geen spijt als ze beslissingen hebben genomen die een negatief effect hebben gehad op het bedrijf, de aandeelhouders of het personeel?

Heb je meer dan zes van de tien vragen met ‘ja’ beantwoord, dan ben je waarschijnlijk een psychopaat tegengekomen.

De vragenlijst is gebaseerd op kernelementen uit de B-scan: 360, een vereenvoudigde versie van de psychopathie checklist, toegesneden op gebruik in het bedrijfsleven.

Veel succes en sterkte als je in een conflict zit met baas of werkgever. Vertel ons je tips: wat hielp jou? Hoe kwam je eruit? Of vertel hoe je er nog in zit.

Laat je reactie achter onder dit artikel.